Czym jest mikrobiota?

Od kilku lat szczególnie zaczęłam interesować się tematem zdrowia. Być może z tego względu, że mam dzieci ale również dla siebie samej by jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem i chronić moją rodzinę przed chorobami.

Wiem jak ważnym aspektem w utrzymaniu naszego zdrowia, dobrego samopoczucia i pięknej skóry są zdrowe i zadbane jelita. Czytałam wiele publikacji na ten temat, z których wyciągnęłam wiele ciekawych informacji i wskazówek.

Każdy z nas zdaje sobie sprawę, że nasz organizm jest siedliskiem niezliczonej ilości mikroorganizmów czyli bakterii, wirusów, drożdży, grzybów, pierwotniaków. One wszystkie określane są mianem mikroflory czy ludzkiej mikrobioty. 

W zależności od części ciała, którą mikrobiota kolonizuje, jej skład jest inny i dlatego wyróżniamy kilka rodzajów mikrobioty: mikrobiotę skóry, mikrobiotę pochwy, mikrobiotę dróg moczowych, mikrobiotę układu oddechowego, mikrobiotę górnych dróg oddechowych i mikrobiotę jelitową. 

Mikrobiota jelitowa, zwana kiedyś florą jelitową, jest zdecydowanie najliczniejsza i składa się ze 100 bilionów mikroorganizmów i to jej poświęca się najwięcej uwagi. Mikrobiota jelitowa wpływa na wiele aspektów naszej fizjologii, a jej odpowiedni skład odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu.

Czy zastanawiałaś się kiedyś jaką rolę w naszym organizmie pełni mikrobiota i i jakie pełni fukcji?

ROLA OBRONNA

● Efekt bariery: Jelita człowieka stają przed poważnym wyzwaniem: z jednej strony mają tolerować korzystne bakterie wchodzące w skład mikrobioty, a z drugiej skutecznie zapobiegać kolonizacji przez niebezpieczne bakterie zwane patogenami. Mikrobiota działa jako bariera chroniąca przed patogenami. „Dobre" bakterie mikrobioty walczą bezpośrednio ze szkodliwymi mikroorganizmami, konkurując z nimi o te same składniki odżywcze. Ponadto niektóre bakterie wydzielają cząsteczki o działaniu przeciwdrobnoustrojowym skierowanym przeciwko bakteriom patogennym, podczas gdy inne zwiększają wytwarzanie śluzu, aby chronić komórki jelit przed zakażeniem patogenami oraz uniknąć szkodliwego oddziaływania patogenów na organizm.

● Stymulacja układu odpornościowego: Bakterie mikrobioty jelitowej biorą udział w dojrzewaniu i aktywacji komórek w jelitowym układzie odpornościowym. Chroni to człowieka przed atakami mikroorganizmów chorobotwórczych, takich jak bakterie i wirusy. Jelito jest głównym rezerwuarem komórek odpornościowych w ludzkim ciele. Układ odpornościowy wpływa na skład i różnorodność mikrobioty.

BŁONA ŚLUZOWA JELIT: Mikrobiota jelitowa odgrywa ważną rolę w dojrzewaniu komórek przewodu pokarmowego, a w szczególności w odniesieniu do osiągania przez błonę śluzową jelit odpowiedniego rozmiaru i grubości, utrzymywania zarówno odpowiedniego nawodnienia komórek jelit jak i aktywności enzymatycznej błony śluzowej.

Prawdopodobne funkcje mikrobioty w fazie badań: W najnowszych badaniach scharakteryzowano inne funkcje mikrobioty. Niektóre bakterie mikrobioty jelitowej mogą chronić przed chorobami zapalnymi i metabolicznymi, podczas gdy inne mogą wywoływać nie tylko te choroby, ale także przyczyniać się do wystąpienia zaburzeń zachowań (behawioralnych) i chorób neurologicznych.

Należy przeprowadzić dalsze badania w celu zidentyfikowania mechanizmów tych zależności.

CO TO JEST DYSBIOZA? : Wiele badań wykazało iż z naszego jelita – pośrednio bądź bezpośrednio – wywodzi się odporność, dobry nastrój i większe bądź mniejsze predyspozycje do rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych.

Badania wykazały także związek pomiędzy zaburzonym układem mikrobioty jelitowej, a zwiększonym ryzykiem rozwoju problemów gastrycznych, alergii, chorób autoimmunologicznych, nawracających infekcji, otyłości, zaburzeń neurorozwojowych, a nawet depresji czy chorób nowotworowych.

W Polsce jednym z najczęściej występujących zagrożeń związanych z dysbiozą jest IBS (czyli zespół jelita nadwrażliwego) – Gastroenterolodzy szacują, że może on występować u 10-20% ludzi. Zespół jelita drażliwego (IBS) jest częstym zaburzeniem żołądkowo-jelitowym, które znacząco wpływa na jakość życia pacjentów.

Chociaż przyczyny pozostają niejasne, naukowcy zgadzają się, że mikrobiota jelitowa jest zaangażowana w jej początek. Badania wykazały, że jej skład różni się od składu zdrowych ludzi i że dodanie probiotyków może okazać się skuteczne.

W rezultacie stało się kluczowe, aby określić dokładny charakter tych różnic, aby opracować strategię terapeutyczną mającą na celu przywrócenie równowagi ekosystemu mikrobiologicznego i leczenie tych pacjentów.

Naukowcy dokonali przeglądu 170 badań dotyczących IBS. Ich praca pokazała, że chociaż nie ma zgody co do tego, w jaki sposób wpływa na skład mikrobioty jelitowej, istnieje wiele dowodów wskazujących, że dysbioza występuje w kilku podgrupach pacjentów, a podejście terapeutyczne oparte na przywróceniu równowagi mikrobiologicznej mikrobioty jelitowej przy użyciu probiotyków i prebiotyków wydaje się łagodzić objawy IBS.

Naukowcy popierają dalsze badania nad tą wieloczynnikową chorobą – dla której istnieją interakcje między mikrobiomem a żywicielem - w celu lepszego zrozumienia jej patofizjologii i opracowania skutecznych, spersonalizowanych strategii.

Niestety mikrobiom jelitowy jest wrażliwym układem, podatnym na uszkodzenia. Pod wpływem szeregu czynników dojść może do zmniejszenia liczebności korzystnych bakterii jelitowych i namnożenia bakterii chorobotwórczych czy grzybów w przewodzie pokarmowym - stan ten nosi nazwę dysbiozy jelitowej.

U zdrowej osoby (gospodarza) mikrobiota to zespół drobnoustrojów, bakterii, grzybów i wirusów żyjących razem w doskonale zorganizowanym, harmonijnym układzie.

Różne sytuacje mogą zakłócać tę równowagę:

• zabiegi medyczne (szczególnie stosowanie antybiotyków),

• zakażenia wirusowe, bakteryjne lub pasożytnicze,

• niedobory odporności,

• przebyte choroby,

• radykalne zmiany w środowisku lub diecie,

• stres.

Wszystkie te czynniki powodują mniej lub bardziej trwałe zmiany, w tym: dominację szkodliwych drobnoustrojów (patobiontów), zmniejszenie liczby drobnoustrojów o działaniu ochronnym i zubożenie różnorodności mikrobioty.

Dysbiozę mikrobioty jelitowej opisano w różnych chorobach przewodu pokarmowego i w chorobach

metabolicznych. Może ona stanowić podłoże niektórych zaburzeń neuropsychiatrycznych i neurodegeneracyjnych.

Jednak wciąż nie jest jasne czy dysbioza jest przyczyną czy skutkiem tych schorzeń. Główną hipotezą jest to, że na dysbiozę wpływają czynniki środowiskowe i genetyczne, ale ona także odgrywa rolę w pojawieniu się i nasileniu objawów choroby.

Aby przywrócić prawidłowy skład mikrobioty, promuje się wzrost korzystnych mikroorganizmów poprzez spożywanie probiotyków, prebiotyków i synbiotyków. W tym samym czasie warto wprowadzać zmiany w diecie, wzbogacając ją w żywność bogatą w błonnik (karczochy, czosnek, cebulę itp.) i żywność sfermentowaną (kiszoną kapustę), która jest źródłem prebiotyków.

Wreszcie, w najcięższych przypadkach, zaleca się rozważenie wykonania przeszczepu mikrobioty kałowej w celu leczenia dysbiozy.

Więcej informacji o mikrobiocie oraz jej wpływie na zdrowie i życie człowieka, a także o najnowszych badaniach w tej dziedzinie znajduje się na platformie internetowej: BIOCODEX MICROBIOTA INSTITUTE.

Zdjęcie główne źródło: https://zdrowie.dziennik.pl/